Bia Hmai Thi
Former President Donald J. Trump hi 2016 Thimnak lio
ah cun ka rak tanh bak. President kum thum a tuan hnu cun ka lung a ka dongh. 2020
thimnak ah a sungh kha a tha ka ti. A tu ah a van I cuh than tik ah a biachim
le a riantuan ning ka theih tawk ah ka mi zumh lo taktak mi pakhat ah a cang.
A riantuan ning ka uar lo mi tete
Tax (ngunkhuai)
Cheuhra cheukhat a pe lomi cu khrihfabu hruaitu ah aa tlak
lo bantukin, Ram caah tax a pe duh lo mi cu Ram hruaitu ding ah ka duh lo. US tuanbia ah tax peknak document a langh ter khawh lo mi president a mah lawnglawng a si.
Cu caah ram a daw tiah ka ruat lo.
Tax Policy (Ngunkhuai Phung)
Tax ka thumh lai a ti mi hi, US ram caah tihnung
taktak a si. A tu hmanh ah hin vawlei cung ram thangcho hna lak ah corporate
tax a niam pawl kan si, mah nakin a thumh deuh rih ah cun U.S cu kan leiba nih
a kan nenh ko lai.
A tu tax rate hmanh hin a cozoh tangka an I za bal lo. Cu caah debt celling an kai ter peng. (US nih leiba hi vial ngei kho seh tiah limit
an chiahmi kha an kaih tinak) Pu Trump Term ah 2018 le 2020 ah voihih bak an
kai ter. Tax a thumh ah cun a tu minung kan I nuam lai nain kan tefa hna cu
pension eiding an ngei te lai lo.
D lei nih cun mi sifak le mizaran (low income le
middle class)caah tax kan thumh lai i, millionaire le corporate caah tax kan kai
ter lai an ti. Hihi a si ding hrimhrim asi. Kan US ram kan zoh tik ah Business
le mirum nih kan ram an thleihhrem bak. Kum khat ah tangka a ting le tawng in a
hmu mi nih tax pek lo dingin lih le hrawkhrawl in tax an file lio ah misifak
siang ca chim, pelek, le nazi caan in rain a tuanmi tu nih 15-25% tluk tax kan
pek. Hihi remh hrimhrim a herh mi asi. Hi kong cu ca cun tial cawk a si lai lo
caah za rih seh. US company pawl an rum ning hi zapi nih kan thei lo. Ram
pakhat nakin a rum deuh mi tiang an tam pi.
Housing Market (inn man)
Pu Trump President a tuan Jan 20, 2017-Jan 20, 2021
kar lak ah US ram inn man cu van tawng in a kai. 2016 ah inn ting $100,000 inn
kan cawk mi kha 2020 ah cun $170,000 hrawng ah a kai. Cucu mitampi inn a caw
ciami nih an mah zawn lawng an I rauh caah ram thancho ah an ruah. Hi hi ram
rawk taktak a si, Pu Trump kha 2020 ah rak tla loin, kum li kan hruai
than seh law Kan fa le cu Inn an caw kho ti lai lo. Kum 4 a kan hruai chungah chiat
lei in Australia kan phan deng (inn man kongah). Kum 8 kan hruai seh law
Australia um mi nak in inn cawk kan i harh deuh lai. A tu tan bel cu ka kai ah
cun inn man ka thumh lai a ti ve.
Pu Trump a business hi real estate (inn lei) le Casino
(computer game) a si caah a business he aa pehtlai maw tlai lo ti cu ka thei lo
nain, Inn man a kai ah US mipi zawn ruat lo in aa lawmh ko mi bel cu ka uar lo
taktak.
Energy (zinaan, ti le mei)
Meng 3000 tluk a sau I, Nikhat ah barrels ting riat le
thong sawmthum tluk US ram ah zinan a kuatu Canada company Keystone XL pipe line cu
hmun tampi ah a zut ti asi. US scientist nih hmai lei Kum 50 ah US ram tampi cu
phul ah aa chuah lai, tih a nung an ti caah Former President Obama nih a khar
mi cu, Former president Trump nih office a thleih bak in a hun colh. Cu caah datsi
man cu a tum taktak ve. Asinain President Biden nih hi pipe line ka phih ah cun
datsi man van a tawng than lai ti a thei ko nain hmai lei techin fapar hna zawn
ruat in, office a tleih bak in a khar colh ve. Hi tlukin kan har ko nain US
nih Crude oil reserve a chiah mi tongh lo aa zuam. Pu Trump bel cu zei tin dah
thil man na tum ter lai tiah bia an hal tikah “Drill baby drill” a ti men ko.
US nih zinan tamtuk kan ngei, kan cawh lai kan chuah viar lai ti si. A um cia
chiah khawh hi riantuan kho asi I, a um cia hman hi riantuan khawh lo a si ti hi
mitampi nih kan thei rua lo.
Keystone XL an handle ning ka zoh tik ah Pu Trump cu
kum li ca in rian a tuan i, Biden cu Kum 100 ca in rian a tuan tiah ka ruah.
New Job (Rian thar ser)
Pu Trump nih Kum li President a tuan chung ah rian thar 400,000 tluk a ser. Pu Biden nih kumli a tuan chung ah rianthar million 13 leng a ser. Pasal aa ti ciocio mi ah zoh chia tuk in riantuan nak ah a tei. Mitam pi nih covid-19 ah rian aa dinmi an si an ti. covid -19 cu 2019 kumdongh ah a si I, US biatak in a kan den cu March, 2020 ah a si. April in June tiang hi company an khar pah hna nain 2020 kum dongh hlan ah company an hun than dih cang. Pu Biden office a luh cu Jan 20, 2021 ah a si. Cu caah mah hihi a hman lo mi a si.
Pu Biden nih Campaign a tuah lio ah kan ram ah invest kan tuah lai, kan high way kan update dih lai a ti bantukin US ah invest tampi a tuah i kan high way vialte a update cuah mah. Kan mit nih a hmuh ko nain ka thinlung nih a hmu rua lo.
Immigrant (Mipem)
Mipem kong ah Pu Trump dirhmun cu nan theih tuk ko caah
ka chim lai lo. Mipem an lut hi a tha maw? titu tlawmte ka tial lai.
US ah mipem 15 million nak tam Biden term chung ah an
lut lai tiah ruah a si. Ni fatin a thongthong in mi an lut. Register an tuah
hna i, work permit an pek hna. Rianthar 13 million tluk an sermi cu mipem nih
an tleih dih ti khawh a si.
US ah mipem tam pi an lut kho nak hnga ramri an kham tuk
lo hlei ah welcome corps tiang an kan tuah piak. An riantuan ning zoh tik ah US
cozah tangka dih lemlo in Mipem 15 Million leng an luh ter khawh hi thil ti khawh
a si ve. UN hmang in refugee an lak ah cun minung pakhat ah $10,000 tluk a dih hnga.
US nih hmailei chan saupi vawlei kan hruai kho nak ding ah kan herh taktak mi
cu Human resource (minung thazaang) asi. China nih an kan tluh ruahmah nak a
raung pakhat cu milu an tam tukmi hi asi. US kan milu hi 337 million hrawng kan
si I, India le China cu 1 billion an lonh, kan mah nakin a let thum in an tam
deuh. A cu hlei ah US citizen mitam pi nih fa ngeih an duh hoi lo. Cu caah mipem
an um lo ah cun US kan milu hi a zorchuk ding kan si caah, a ralai mi kum tampi
ca tiangin ruat ah cun, US cozah tangka dih lem lo in mipem hi zat an luh hi a
rak tha tuk. Chinmi ko nih mipem kan rem lo mi bel hi khuaruah har cu a si ve.
Mipem kong ah cun ram a daw ngaimi kan lo nain, ngunkhuai pek bel cu kan fel lo
ngai fawn.
Foreign policy (ramleng riantuan nak)
Trump nih NATO, G-7, le WHO a peh tleih ning cu
ningzak khi a si. EU ram dih lak nih kum khat ah tangka an hmuh mi khi 18
trillion tluk lawng a si. US ram nih kan hmuhmi a zat deng lo. US president
vialte nih NATO le G-7 cu an hruai peng nain Trump nih cun a uk in uk a timh
hna caah tu le me an lo. Biden a kai bak in Poland ah NATO a ton colh hna i, hlan
bantukin a hruai than hna. US kan hawitha bik NATO a pehtleih ning le Vawlei
kan ral bantuk a si mi Putin le Kim Jong Un a peh tleih ning ka zoh tik ah, a
lungput hi MAH he aa lo pah ka ti caah ka uar lo ngaingai.
Ruahnak
Pu Trump cu a mah he naih tein rian a tuan mi a Vice-
president le minung 44 nih mi hman lo a si an ti mi ka ruah tikah, ka hmuh
khawhmi leng ah a thatlonak a tam lengluang lai ti hi ka ruah mi asi. D party
nih cun zeiti an va tizong ah a phung a va si nain, a riantuan hawi nih an hmuh
ning le a riantuan ning zoh tik ah Pu Trump cu kum li ca lawng in ram a hruai
tiah ka ruah caah ka duh lo taktak.
Ka uar lo nak a ruang tete a tam len rih nain a sau
cang caah hi vial in si rih seh.
Khrihfa ah a dir hmun, Thinlung ah a dirhmun tehna tial ka sia a herh rih nain...
Hi ca a dongh tiang na rel ah cun mi thangcho ding na
si rih ko tinak a si lai.